अर्थमन्त्रीले अबरोध झेल्दै बजेट पढ्नुपर्‍यो

३१ असार, काठमाण्डौ । बिहीबार मधेसी दलको अबरोधपछि बजेट पढन नपाएर सुरु भएको अर्थमन्त्री भरतमोहन अधिकारीको टेन्सन शुक्रबार झन बढ्यो । बिहीवारै पत्रकार सम्मेलन गरेर दुई हात जोड्दै बजेट सार्वजनिक नगरिदिनुहोला, गोपनियता कायम गरिदिनुहोला भनेर आग्रह गरेका अर्थमन्त्रीको अनुनयलाई मिडियाले सुनेनन् । फलस्वरुप शुक्रबारका दैनिक पत्रिकामा बजेट लगभग पूर्णरुपमै आइसकेको थियो ।बजेट भाषण हुन्छ भनेर अरु सबै तयारीसँगै बजेटसँग सम्बन्धित आधा दर्जन पुस्तकहरु बिहीवार नै संसद लगायत अरु निकायहरुमा पुर्याईसकिएको थियो ।भाषण गर्नुअघि नै बजेट सार्वजनिक हुने भयो भन्ने डर अर्थमन्त्रीलाई बिहीबार नै लागिसकेको... 
थियो । त्यसैले उहाँले पत्रकार सम्मेलन गरी समयमा बजेट आउन नसकेकोमा क्षमा मागे । अनि बजेट पाएमा पनि सार्वजनिक नगर्न पत्रकारसँग आग्रह गरे । तर पाएको कुरा पत्रकारले किन छाड्थे ? संसदमा अर्थमन्त्रीलाई व्यंग्य हान्दै कांग्रेस सभासद रामशरण महतले भने – ‘पत्रकारको काम त सार्वजनिक गर्ने हो, लुकाउने हैन, गोपनियता कायम राख्ने सरकारले हो ।’मधेसी मोर्चासँग सहमति भएर बजेट भाषण हुनुअघि संसद बैठकमा कांग्रेसले बजेट पेश हुनु अघि नै सार्वजनिक भएको भन्दै गम्भीर आपत्ति जनायो ।

‘बजेटको गोपनियता भंग गरेर सरकारले संसदलाई धोका दियो’ कांग्रेस सभासद महतले आक्रोश पोखे । ‘बजेटको गोपनियता कायम गर्न नसकेकोले प्रधानमन्त्री र अर्थमन्त्रीले राजिनामा दिनुपर्छ’ महतले भने – ‘प्रधानमन्त्री र अर्थमन्त्रीलाई सत्तामा बस्न नैतिकताले दिंदैन ।’ ‘बजेटबारे सार्वजनिक भएका कुरा की झुटो हो भन्नुपर्यो हैन भने संसदलाई उपहास गर्न पाईंदैन’ महतले आक्रोशित हुँदै भने । बजेटको गोपनियता भंग गरेर अर्थमन्त्रीले आर्थिक अपराध गरेको महतको आरोप छ । बजेट जस्तो सम्वेदनशिल विषयमा सरकारले खेलाँची गरेको महतको भनाई थियो । कांग्रेस सभासद महतले उठाएको प्रश्नको जवाफ दिंदै अर्थमन्त्री अधिकारीले यस विषयमा आफू गम्भीर र संवेदनशिल भएको भन्दै क्षमा मागे । निकै निराश मुद्रामा मञ्चमा पुगेका अर्थमन्त्री अधिकारीले भने – ‘हिजो सबै तयार गरेर संसदमा उपस्थित भएपनि बजेट भाषण पेश हुन पाएन । भविष्यमा यस्तो वातावरण आउन नदिन सबै सचेत हुनुपर्छ ।’ पूर्वनिर्धारित समयमा बजेट पेश हुन नसकेकाले बजेट सार्वजनिक हुन पुगेको अर्थमन्त्रीको घुमाउरो पारामा जिकिर थियो । अर्थमन्त्रीले बिहीबार एकपटक क्षमा मागे, फेरि संसदमा पेश गर्नुअघि नै सार्वजनिक भएकोमा शुक्रबार दोस्रोपटक माफी माग्नुपर्यो ।

पूर्वअर्थमन्त्री महतको संबिधानसभा भवनै हल्लाउने गरि चर्को भाषणपछि सुकेको मसिनो स्वरमा बजेट पढिरहेका अर्थमन्त्रीलाई अबरोधको श्रृङ्खला रोकिएन् । बजेट आधाउधी पढिसक्दा फेरि कांग्रेस सभासद् रमेश लेखक बिचमै उठेर बिरोध सुरु गरे । ‘अर्थमन्त्रीले आज छापिएका पत्रिका पढनुभएको हो कि बजेट भाषण ?’ भन्दै कटाक्ष गर्न थाले । यसअघि नै महतले कुरा राखेको भन्दै सभामुखले बस्न आग्रह गर्दा पनि लेखक बोल्न छाडेनन् । पत्रपत्रिकामा छापिएका तथ्य, तथ्याङ्क र भाषामा कुनै फरक नदेखिएको भन्दै लेखकले पढ्नुको कुनै औचित्य नभएको बताए ।त्यसपछि पालो आयो पूर्व अर्थमन्त्री प्रकाशचन्द्र लोहनीको । बजेट पहिलै सार्वजनिक गरेर हामी ६ सय १ जना सभासद्को किन मानहानी गरेको भन्दै उनले प्रश्न गरे । अब बजेट पढ्नु र अर्थमन्त्री कुर्सीमा बस्नुको औचित्य छैन भन्दै लोहनीले छानविन समिति गठन गर्न माग गरे ।

अब त भाषण निरन्तर गर्न पाइएला भनेर अर्थमन्त्री रुन्चे अनुहार लगाएर हेरिरहेका थिए । तर बिचमै उठे राप्रपा नेपालका संसदीय दलका नेता चन्द्रबहादुर गुरुङ । ‘सभामुख महोदय, यो त लापर्वाहीको हद भयो । मलाई त अघिल्लो सरकारको बजेट पुस्तिका उपलव्ध गराईको छ । आर्थिक वर्ष २०६७-७८ अर्थमन्त्री सुरेन्द्र पाण्डे लेखिएको छ ।’ हलका सभासद्हरुवीच हाँसो गुन्जियो । कांग्रेस संसदीय दलका नेता रामचन्द्र पौडेल उठेर फेरि बोल्न थाले । ‘बजेट सबै सार्वजनिक भइसकेको छ भन्ने आइसक्यो । अब यहाँ बजेट भाषण सुन्नुको औचित्य छैन । त्यसैले छानविन समिति गठनका लागि आवश्यक रुलिङ गर्नुपर्‍यो ।’ पौडेलले त्यति भनेपछि कांग्रेस सभासदहरु उठे र अर्थमन्त्रीले बजेट पढ्ने क्रम अवरुद्ध भयो । सभामुखले छानविन समिति गठनका लागि आफ्नै नियम हुन्छ भन्दै अर्थमन्त्रालयको वेभसाइटमा वजेटको पूर्ण पठ लिंक भएको पाइएको भन्दै प्रक्रिया अनुसार छानविन हुने बताउनु भयो ।

त्यसपछि हृदयेश त्रिपाठीले बजेट लिंक भएको विषयमा सभामुखको ध्यानाकर्षण गराए । त्यसलगतै कांग्रेसका प्रमुख सचेतक लक्ष्मण घिमिरले अर्थमन्त्रीको मोरल नक्कली भ्याटविलबाट खुस्किएको भन्दै थपे-’हामीले केही कुरा चुही छिरी आएको होला भनेर बजेट भाषण सुनिरहेका छौं तर, यहाँ त सर्वाङ नै बाहिर आएको रहेछ । त्यसैले यो आर्थिक अपराधको छानविनका लागि संसदीय समिति हुन्छ भन्नेबारे सभामुखको प्रष्ट धारणा चाहन्छ ।’

सभामुखले भने-’म आफ्ना गम्भीर कुराहरु राख्दैछु, सुन्दिनुहोला । हामीले जनताको प्रतिनिधीको गरिमा राख्नैपर्छ । विषय एकदमै गम्भीर छ । मैले गम्भीरतापूर्वक ग्रहण गरेको छु । व्यवस्थापिका संसदको यो बैठक गम्भीरतापूर्वक ग्रहण गर्दछ । बजेट माननीय मन्त्रीले प्रस्तुत गर्नु अघि नै सार्वजनिक भएको छ । यो विषय प्रक्रियापूर्वक अगाडि बढाउने काम हुन्छ ।’ फेरि रामचन्द्र पौडेल बोल्न थाले -’सभामुखबाट आयो कि मन्त्रीले पढ्नु अगाडि नै सार्वजनिक भइसक्यो । अब बजेट पढ्न आवश्यक छैन, मन्त्री जीको स्वास्थ्यका लागि पनि यसलाई स्थगित गरौं । मन्त्री ज्यूले अब बजेट टेवल गरिदिने र हामी घर-घरमा जाने र बजेट इन्टरनेटमा हेर्ने । र, भोलि नै छानविन समिति गठन गरौं ।’यसवीचमा सभामुखले बोल्न खोज्ने सवैजसो सदस्यलाई ‘के हो माननीय ?’ भनेर प्रश्न गर्दै अब यसबारे छलफल नगरौं बजेट भाषण अगाडी बढाउँ भन्दै आग्रह गरिरहे । यत्तिकैमा नेकपा संयुक्तका चन्द्रदेव जोशीले सत्ताधारीको बचाउ गर्दै बजेट रोक्न नहुने बताए ‘विरालोलाई बाध्ने प्रक्रियाकै लागि भए पनि यसलाई पूरा गरौं ।’ सभामुखले यो बिबाद नगरौं भन्दाभन्दै पनि राप्रपाकी प्रतिभा राणा, संघीय लोकतान्त्रिक मञ्चकी रुक्मीणि चौधरीले बोलिछाडे । संसदमा अभद्र ब्यबहार गरेको भन्दै सात दिन निलम्बनमा परेका दलित जनजाति पार्टीका बिशेन्द्र पासवानले बजेटमा छुट्टाइएको खर्चबारे चर्चा गर्न थालेपछि सभामुखले भने- ‘माननीयले बजेटमाथि छलफल गर्न थाल्नुभयो, बजेटमाथिको छलफल भोलीबाट हुन्छ ।’ करिव आधाघण्टाको अबरोधपछि पुनः अर्थमन्त्रीले बजेट भाषण अगाडी बढाए ।

पहिल्यै सार्वजनिक हुँदाको असर

बजेट पहिल्यै सार्वजनिक भएकाले यसपटक अर्थमन्त्रीको भाषणलाई धेरैले उत्साहपूर्वक नै लिएनन् । पहिल्यै सार्वजनिक भएको कुरा नै अर्थमन्त्रीले पढेका थिए । ‘पहिलो कुरा त उत्साह नै घटायो’ अर्थशास्त्री चिरञ्जीवि नेपालले भने – ‘बजेटको मर्यादा र महत्व नै खस्किने काम भएको छ ।’ पहिल्यै बजेट सार्वजनिक हुँदा राजश्व छली बढी हुने उनको भनाई छ । पूर्व अर्थमन्त्री समेत रहेका कांग्रेस सभासद रामशरण महतले पनि यसै विषयमा चिन्ता जनाए । ‘सबै कुरा सार्वजनिक भैसकेको छ गम्भीर रुपमा आर्थिक अपराध भएको छ’ महतले भने – ‘कर छली लगायत वित्तिय अपराध गर्नेहरुलाई यसले बल पुरायो ।’ ‘वित्तिय अनुशासन भंग गर्ने काम भएको छ’ अर्थशास्त्री नेपालले भने – ‘यो गम्भीर कुरा हो ।’स्रोत: अनलाइनखबर